-
1 утыртып бетерү
= утыртып чыгу1) посади́ть, засади́ть всё2) усади́ть всех -
2 утыртып чыгу
-
3 атка утыртып
-
4 рассадить
сов.1) ( кого-что) (усадить) утыртып чыгу (бетерү), утырту2) ( кого-что) (посадить отдельно) аерым утырту, аерып утырту3) ( что) сирәкләп утырту (утыртып чыгу) -
5 усадить
-
6 утырту
перех.1) сажа́ть, посади́ть ( что) || поса́дкаагач утырту — посади́ть де́рево
чәчәк утырту — посади́ть цветы́
бәрәңге утырту — поса́дка карто́феля
күлмәккә кара табы утырту — сажа́ть кля́ксу на пла́тье
2) прям.; перен. сажа́ть, посади́ть, уса́живать/усади́ть ( кого во (на) что) || поса́дкаурындыкка утырту — посади́ть на стул
поездга утырту — посади́ть в по́езд
өстәлгә утырту — приглаша́ть к столу́
баланы дәрес хәзерләргә утырту — посади́ть ребёнка за уро́ки
ипи белән суга утырту — посади́ть на хлеб и во́ду
самолётка утырту башланды — начала́сь поса́дка на самолёт
диетага утырту — сажа́ть на дие́ту
3) в разн. знач. сажа́ть, посади́ть кого во (на) что (в порядке наказания или для выполнения обязанностей)төрмәгә утырту — посади́ть в тюрьму́
кошны читлеккә утырту — посади́ть пти́чку в кле́тку
этне бәйгә утырту — сажа́ть соба́ку на цепь
кортлы тавыкны чеби чыгарырга утырту — сажа́ть ку́рицу-насе́дку на я́йца
4) сажа́ть, посади́ть ( что на (во) что) || поса́дкапароходны комга утырту — посади́ть парохо́д на мель
самолётны җиргә уңышлы утырту — благополу́чно посади́ть самолёт
5) наса́живать/насади́ть ( что на (во) что)балта сабы утырту — насади́ть топо́р на топори́ще
6) перен.; прост. всади́ть; посади́тькүз төбенә утырту — посади́ть под глаз
яңагына утырту — влепи́ть пощёчину
башка утырту — сту́кнуть по голове́
7) ста́вить/поста́вить ( что на (во) что)чүлмәкне өстәлгә утырту — поста́вить горшо́к на стол
чәчәкләрне суга утырту — поста́вить цветы́ в во́ду
аш утырту — поста́вить вари́ть суп
8) ста́вить/поста́вить, устана́вливать/установи́ть ( что)терәк утырту — ста́вить подпо́рку
багана утырту — поста́вить столб
тәрәзә яңакларын утырту — устана́вливать око́нные косяки́
9) прита́чивать/притача́ть, вшива́ть/вшить, пришива́ть/приши́ть ( что)җиң утырту — притача́ть рука́в
яка утырту — приши́ть воротни́к
10) прям.; перен. вправля́ть/впра́витьтайганны утырту — впра́вить вы́вих
акылга утырту — впра́вить мозги́
11) перен.; прост. надува́ть/наду́ть, обмишу́ливать/обмишу́лить, обмишу́ривать/обмишу́рить, обы́грывать/обыгра́ть ( кого)беркатлы кешене утырту — наду́ть простофи́лю
мин аны картада утырттым — я его́ обыгра́л в ка́рты
•- утыртып чыгу
- утыртп кую -
7 перекатать
сов.( кого-что) -
8 подбросить
сов.1) ( кого-что) (вверх) чөю, чөеп җибәрү, югары чөю, югары ыргыту; подо что-л. [астына] ташлау, [астына] ыргыту2) (что, чего) өстәп салу (җибәрү), өсти төшү, өстәү3) (кого-что, чего) разг. җибәрү, өстәмә рәвештә җибәрү4) ( кого-что) (тайком подложить) ташлап (калдырып) китү, китереп ташлау ( яшертен рәвештә)5) ( кого-что), прост. утыртып бару, илтеп кую (ташлау)подбросить (кого-л.) до станции — кемне да булса станциягә хәтле утыртып бару
-
9 подвезти
-
10 подсадить
сов.1) ( кого-что) менеп утырырга булышу, утырту, менгереп утырту; атландыру2) ( кого-что) (посадить рядом) янына (янәшә, кырыена) утырту3) ( кого-что) (в качестве попутчика) үзенә юлдаш итеп алу, утыртып алып китү (машинага, атка һ.б.ш.)4) (что, чего) өстәп утыртып чыгу5) ( что), спец. ялгап үстерү, ( икенче бер урыннан кисеп алып) ябыштырып үстерү -
11 прокатать
-
12 прокатить
сов.1) ( кого-что) (берәр нәрсәгә) утыртып йөртеп кайтару2) ( что) тәгәрәтү, тәгәрәтеп җибәрү3) разг. ( быстро проехать) очыртып (бик тиз) узып китү4) перен.; разг. ( кого-что) (не избрать) тәгәрәтү, сайламый калдыру, кара шар салу• -
13 саженый
-
14 ат
I сущ.1) ло́шадь, конь; лоша́дка, конёк ласк.; коня́га прост. || лошади́ный, ко́нный, ко́нскийат көтүе — табу́н лошаде́й (коне́й), ко́нский табу́н
ат заводы — ко́нный заво́д
ат базары — ко́нный база́р
менге ат — верхова́я ло́шадь
җигү аты — ездова́я ло́шадь
чабыш аты — скакова́я (бегова́я) ло́шадь
йөк аты — вью́чная (ломова́я) ло́шадь
ат кешнәве — лошади́ное ржа́нье
ат эзләре — следы́ лошади́ных копы́т
ат дирбиясе — ко́нская сбруя́
атка атланып бару — е́хать верхо́м на ло́шади
ат азгыны тайга иярә — (посл.) дурно́й конь к стригунка́м пристаёт (т. е. дурной человек с недорослями якшается)
ат тартмый, солы тарта — (посл.) не ло́шадь (конь) везёт, а овёс
ат юк, арба юк, аннан кала бары да юк ирон.; шутл. — всего́ (реши́тельно ничего́) нет; ни коня́, ни теле́ги, ни всей про́чей у́пряжи; гол как соко́л
атны чыбыркы белән кума, солы белән ку — (посл.) не гони́ коня́ кнуто́м, а гони́ овсо́м (т. е. корми его лучше, чтоб был резвым)
аттан ала да, кола да туа — ≈≈ в одно́ перо́ и пти́ца не роди́тся; от одно́й ма́тки, да не одни́ ребя́тки; в семье́ не без уро́да
ат аунаган җирдә төк кала — (посл.) где конь валя́ется, тут и шерсть остаётся; о́коло пе́чки нельзя́ не гре́ться
атым юк урамда, кайгым юк буранда ирон. — (посл.) моя́ ха́та с кра́ю; над на́ми не ка́плет; моё де́ло теля́чье
атын урлаткач, сараен (абзарын) бикләгән (ныгыткан) — (посл.) ≈≈ хвати́лся за ша́пку, когда́ головы́ не ста́ло (букв. за́пер сара́й, когда́ коня́ увели́)
атыңны Аллага тапшыр, дилбегәне үзең тот — (посл.) поручи́ коня́ Алла́ху, но правь сам (т. е. действуй, рискуй с умом)
2) спорт. конь (снаряд в спортзале, фигура в шахматах)ат белән йөрү — ходи́ть (сходи́ть, сде́лать ход) конём
3) как первый компонент сложн. сл. коне-, конево́дческийат совхозы — конево́дческий совхо́з; конесовхо́з
ат фермасы — конево́дческая фе́рма; конефе́рма
•- ат асрау
- ат асраучылык
- ат башы
- ат башында йөрү
- ат бәйләү урыны
- ат белән
- ат борчагы
- ат җигеп
- ат заводы
- ат ите
- ат йөртү
- ат йөртүче
- ат карагы
- ат карау
- ат караучы
- ат кәмите
- ат койрыгы кисү
- ат кузгалагы
- ат куучы
- ат көтүче
- ат көтүчесе
- ат көче
- ат менү
- атка менү
- ат остасы
- ат өйрәтү
- ат печүче
- ат саклау
- ат сакларга бару
- ат сәүдәгәре
- ат тоту
- ат тотып бару
- ат тотучы
- ат чабышы
- ат чабыштыру
- ат чаптыру
- атка атланган
- ат атланган
- атка атлану
- ат атлану
- атка атланып
- ат атланып
- атка салып
- атка төяп
- атка утырып
- атка утыртып
- аттан төшерү
- ат өстеннән төшерү
- аттан төшү
- ат өстеннән төшү••ат белән чыпчык куу — ирон. ≈≈ гоня́ться с о́бухом за му́хой; стреля́ть из пу́шек по воробья́м (букв. гоня́ться на коне́ за воробья́ми)
ат җене кагылган (кеше) — лоша́дник, поме́шанный на лошадя́х (коня́х)
ат җигә башлау — заиме́ть (заводи́ть, завести́) ло́шадь (коня́), обзаводи́ться (обзавести́сь) ло́шадью (конём)
ат кебек таза — здоро́в как ло́шадь (бык); с лошади́ным здоро́вьем
аттан таякка калу — усил.; см. аттан тайга калу; стать ни́щим; вконе́ц разори́ться
ат белән дә, җәяү дә үтәрлек түгел — ни прое́хать (и), ни пройти́
- ат кебек- аттан тайга калу II сущ.1) устар.; фольк.; прям.; перен. и́мя; назва́ние; репута́ция, честь, почётчакырып килгәннең аты олы, чакырмый килгәннең хакы олы — (посл.) кто зван - тому́ больша́я честь, кто пришёл незва́ный - пе́ред ним большо́й долг
аты олы, кабыргасы коры — посл.; ирон. назва́ние гро́мкое, а то́лку (смы́сла, содержа́ния и т.п.) (в чём-л.) ма́ло
2) диал. про́звище, кли́чка•- ат алу- ат казану
- ат кушу
- ат кую
- ат күтәрү
- ат тагу
- аты чыгу••- аты коргыры -
15 атка утырып
-
16 очырту
1) понуд. от очыру 2)самолётка утыртып очырту — отпра́вить самолётом
космик корабльләр очырту — запусти́ть косми́ческие корабли́
җил юл буенча тузан очырта — ве́тер вдоль доро́ги пыль метёт
3) гоня́ть (заставля́я взлете́ть)күгәрченнәр очырту — гоня́ть голубе́й
4) перен. мчать, гнать (машину, лошадь)5) перен. рабо́тать (де́лать) бы́стро (прово́рно)6) неперех.; перен. сли́шком торопи́ться (при чтении, разговоре)7) перех.; перен.; прост. сти́брить, сты́рить, слимо́нить ( чужую вещь)8) неперех.; перен.; прост. врать, лгать•- очыртып илтү
- очыртып илтеп җиткерү
- очыртып китерү
- очыртып китереп җиткерү
- очыртып сынау•• -
17 уч
сущ.1) ладо́нь || ладо́нныйкиң уч — широ́кая ладо́нь
учы белән маңгаена сугу — уда́рить ( хлопнуть) ладо́нью по лбу ( по себе)
2) горсть, при́горшнябер уч бодай — горсть пшени́цы
•- уч төбе
- уч тоту
- уч төбе кадәр
- уч төбе кадәрле
- уч төбе хәтле
- уч тутырып••уч төбендә генә (учка утыртып) йөртү — носи́ть на рука́х
уч төбендәге кебек — как на ладо́ни
учында кысып тоту — быть расчётливым, расхо́довать о́чень эконо́мно
-
18 везти
несов.1) ( кого-что) алып бару, алып кайту, утыртып алып бару, төяп алып бару; тартып алып бару2) безл.; разг. (кому в чём), (об удаче) җай килү, җай килеп тору; уңышлы килеп чыгу, бүресе улау; эше уңу• -
19 вправить
-
20 засадить
- 1
- 2
См. также в других словарях:
утырмалы — Утыртып кына куела торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аяк — I. 1. Кешенең, кошларның һәм хайваннарның йөрү өчен хезмәт итә торган очлыгы 2. Мебель, механизм кебек нәрсәләрнең идәнгә, җиргә һ. б. ш. утыртып, бастырып, терәп куя торган җайланмасы 3. Күп һәм озын итеп (күпмедер метр кертеп) уралган җеп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бакча — иск. 1. Башлыча утыртып үстерелгән агачлык, куаклык яки чәчәклек. Парк, сквер 2. Яшелчә яки җиләк җимеш үстерелә торган участок … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бостан — иск. 1. Башлыча утыртып үстерелгән агачлык, куаклык яки чәчәклек. Парк, сквер 2. Яшелчә яки җиләк җимеш үстерелә торган участок … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кайчы — 1. Баш һәм имән бармак өчен балдак сыман тоткалы кара каршы ике пычактан торган, уртадан тоташтырылган кисү коралы 2. Түбәнең югарыгы очлары почмак ясап беркетелгән, түбәнге очлары бина, йорт һ. б. стенасына утыртып куелган ике агачтан торган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
колга — 1. Озын, юан (гадәттә вертикаль утыртып куелган) киртә, багана. Сыгылмалы озын таяк форм. спорт снаряды 2. күч. Озын буйлы, озын аяклы, колгасар кеше тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кул — I. 1. Кеше гәүдәсенең ике яныннан чыгып торган пар әгъза. Шул әгъзаның беләзектән түбәнге өлеше, чугы 2. күч. Берәр эшне, шөгыльне башкарган көч, корал, чара, бер эштә, шөгыльдә катнашлык дошман кулы сизелә. Берәр эшнең уйланылган, гөман ителгән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күмә — I. Туку станогының бер детале. II. КҮМӘ – диал. Кечкенә балаларны утыртып яки яткырып йөртү өчен өсте каплаулы, ике тәгәрмәчле бәләкәй арба … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кылыйк — диал. Бармак юанлыгындагы кыска гына агач кисәгенең бер ягын очлап, икенче ягына ике каурый утыртып, һавага ата торган уенчык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сызма — I. 1. с. Сызып эшләнгән, сызым рәв. 2. и. График схема, сызым 3. и. Башлангыч рәвешендә, бик гомуми генә эшләп куелган язма хезмәт, әсәр һ. б. ; каралама. II. СЫЗМА, СЫЗМАЛЫ – с. Киң ара белән чәчеп, утыртып, рәт араларын эшкәртеп игелә торган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тирәк — 1. Тупыл 2. диал. Зур һәм биек агач үсә зәйтүн тирәге 3. сир. Бай тирәк, караулы тирәк дип тә әйтелә – Кабиләнең, ыруның, йортның символы, билгесе булып торган агач; ата баба утыртып калдырган изге агач. күч. Ата баба нигезе тирәгең барда терәгең … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
